De juiste uitspraak van ä, ö, ü

/ 0 Comments / , , / /

De juiste uitspraak van de umlaute is heel belangrijk in de Duitse taal. Maar wat is eigenlijk een umlaut? Dat zijn de letters met de twee puntjes erop, dus ä, ö, ü. Met deze punten krijgen de letters een andere klank (Laut), Umlaut. Waarbij de ü voor Nederlanders extra aandacht nodig heeft. Daarover later meer.

De werkwoorden haben, sein en werden krijgen een umlaut in de aanvoegende wijs (conjunctief). Dat is een werkwoordsvorm die onder meer een wens, onzekerheid, aanwijzing of mogelijkheid uitdrukt. Ook voor beleefde vragen kun je het gebruiken.

Soms maakt het (niet) uitspreken van een umlaut een compleet andere zin, soms is de zin dan slecht te begrijpen omdat het gewoonweg geen Duits is. Wanneer u onderstaande voorbeelden hardop en op de juiste manier leest, zult u het verschil zeker vaststellen. Kijk maar naar de voorbeelden.

Haben – hätten

  • Ich hatte gestern Besuch. Ik had gisteren bezoek (verleden tijd).
  • Ich hätte gestern Besuch. Incorrecte uitspraak.
  • Ich hätte gerne einen Kaffee. Ik zou graag een koffie willen hebben.
  • Ich hatte gerne einen Kaffee. Incorrecte uitspraak (maar ook: verleden tijd).

Sein- wären

  • Ich wäre vorsichtig mit dem neuen Auto. Ik zou voorzichtig zijn met de nieuwe auto.
  • Wenn ich Sie wäre, würde ich das machen. Als ik u was, zou ik het doen.

Werden – würden

De letter Ü wordt uitgesproken als de Nederlandse U. De Duitse letter U wordt uitgesproken als de Nederlandse OE, zoals in koe (deutsch: die Kuh).

  • Der Kollege wurde eingearbeitet. De collega werd ingewerkt (verleden tijd).
  • Der Kollege würde eingearbeitet. Incorrecte uitspraak.
  • Wenn ich Sie wäre, würde ich das machen! Als ik u was, zou ik het doen.
  • Wenn ich Sie war, wurde ich das machen. Incorrecte uitspraak, geen Duitse zin.

Herkent u het verschil?

Hoe spreek je dat uit?

Luister nu naar de uitspraak.

Hatte – hätte

  • Ich hätte gerne einen Kaffee.
  • Hätten Sie heute Zeit für mich?

Waren – wären

  • Wenn ich Sie wäre, würde ich das machen.

Wurden – würden

  • Ich wurde letztes Jahr Teamleiter.
  • Ich würde vorschlagen, wir machen erstmal einen Plan.

U kent natuurlijk veel andere woorden, die een umlaut hebben, zoals Betriebsgelände, natürlich, überhaupt, schön, Österreich, lösen, Käse. Qualität, Grüße, zurück.

Er is ook nog de lettergreep äu, bijvoorbeeld in Gebäude, dit is trouwens dezelfde klank (eu) als in Freude, Europa, Freund.

Oefenen met wat handige zinnen

Om de juiste uitspraak te oefenen, kunt u (gekke) zinnen maken of tongbrekers in een langzaam tempo spreken. Ik heb een aantal voor u ingesproken, luister en lees mee, spreek na.

  1. Auf dem Betriebsgelände muss man Schritt fahren.
  1. Natürlich helfe ich Ihnen!
  1. Ich habe überhaupt keine Ahnung, wie das funktionieren soll!
  1. Wie schön, dass Sie sich so schnell zurückmelden.
  1. Waren Sie schon einmal in Österreich?
  1. Wir haben das Problem schnell gelöst.
  1. Unser neuer Qualitätskäse verkauft sich gut.
  1. Viele Grüße an Ihren Kollegen!
  1. Richten Sie Ihrem Kollegen doch bitte aus, dass er mich zurückrufen soll.
  1. Es darf im ganzen Gebäude nicht geraucht werden.

Grappige oefenzinnen

Nu volgen een aantal zinnen die niet veel zeggen, maar wel leuk zijn. Luister, lees mee en spreek dan na.

  • Ä: Hätte, hätte Fahrradkette

Dit wordt gezegd als iemand elke keer zegt: Ach, had ik het maar anders gedaan! Ach, hätte ich es doch anders gemacht…. Hätte, hätte Fahrradkette. En dat betekent zo veel als: je hebt een verkeerde beslissing genomen maar kunt het toch niet meer terugdraaien, jammer dan.

  • Hätt‘ ich dich heut‘ erwartet hätt‘ ich Kuchen da. (Song von Ernie aus der Sesamstraße)
  • Ü: Herr und Frau Lücke gingen über eine Brücke. Da kam eine Mücke und stach Frau Lücke ins Genicke.
  • Ö: Klaus Knopf liebt Knödel, Klöße und Klopse.

Meer uitspraak oefeningen kunt op onze podcast beluisteren (aflevering 17 en 18) en natuurlijk naspreken.

Waar vind ik de Umlaut op mijn toetsenbord?

Tot slot het antwoord op een veel gestelde vraag: Hoe vind ik de punten op mijn toetsenbord?

Windows

  • ä = SHIFT en “ tegelijk indrukken, daarna loslaten en de a typen.
  • ö = SHIFT en “ tegelijk indrukken, daarna loslaten en de o typen.
  • ü = SHIFT en “ tegelijk indrukken, daarna loslaten en de u typen.

Hoofdlettervarianten: Als je een hoofdletter Ä wilt maken: SHIFT en “ tegelijk indrukken. Daarna loslaten en dan SHIFT en a tegelijk indrukken.

Apple

  • ä = Opt / Alt + U (toetsen loslaten) + a (of shift + a voor de hoofdletter)
  • ö = Opt / Alt + U (toetsen loslaten) + o (of shift + o voor de hoofdletter)
  • ü = Opt / Alt + U (toetsen loslaten) + u (of shift + u voor de hoofdletter)